Indonesië is een van de grootste landen van Zuidoost-Azië en telt bijna 300 miljoen inwoners. Hierdoor behoort Indonesië tot de landen met de meeste inwoners ter wereld. Verspreid over de vele eilanden van de Indonesische archipel woont een groot aantal bevolkingsgroepen. Veel van deze bevolkingsgroepen hebben hun eigen taal en cultuur, wat Indonesië een ongekend divers land maakt.

Indonesië is ook steeds meer in trek bij toeristen. Eilanden als Bali en Lombok zijn al jaren razend populair, maar ook de grotere eilanden zoals Java en Sumatra kunnen op steeds meer bezoekers rekenen. Lees hier meer over de geschiedenis, bezienswaardigheden en visumvoorwaarden van Indonesië.

Feiten en cijfers

Kaart

Indonesië is met zijn oppervlakte van bijna 2 miljoen vierkante kilometer de grootste eilandstaat ter wereld. Het land telt minstens 17.000 eilanden, maar het precieze aantal is niet bekend. De grootste eilanden van Indonesië zijn Sumatra, Java, Kalimantan, Sulawesi en Nieuw-Guinea. Indonesië deelt zijn landsgrenzen met enkele andere eilandstaten. Zo grenst Kalimantan in het noorden aan Maleisië, grenst het Indonesische Nieuw-Guinea aan het onafhankelijke Papoa-Nieuw-Guinea en grenst het Indonesische deel van Timor aan Oost-Timor. Verder deelt Indonesië zijn zeegrenzen met landen als Australië en de Filipijnen. De hoofdstad van Indonesië is Jakarta, gelegen op Java. Jakarta telt meer dan 10 miljoen inwoners.

Geschiedenis

Hindoeïstische en boeddhistische rijken in Indonesië
Indonesië werd in de prehistorie al bewoond door een breed scala aan volkeren. De eerste stedelijke samenlevingen kwamen waarschijnlijk tijdens de vierde eeuw op. Zo ontstond het Koninkrijk Tarumanagara op het westen van Java en het Koninkrijk Kutai op het oosten van het huidige Borneo. Deze koninkrijken werden bestuurd volgens hindoeïstische principes. Het hindoeïsme had zich namelijk in de loop van de eerste eeuwen na Christus langzaam over de Indonesische archipel verspreid.

Ook het boeddhisme werd gaandeweg een belangrijke religie in het westen van het huidige Indonesië. Het koninkrijk Shrivijaya kwam op, een boeddhistisch koninkrijk dat vanaf de zevende eeuw grote delen van westelijk Indonesië en delen van Zuidoost-Azië beheerste. Monniken uit Zuidoost-Azië en China kwamen naar dit koninkrijk om te studeren. Op Java ontstond de boeddhistische Shailendra-dynastie. Onder deze dynastie werd de Borobodur gebouwd, de grootste boeddhistische tempel ter wereld.

De Borobodur is de grootste boeddhistische tempel ter wereld

Vanaf het einde van de dertiende eeuw tot het begin van de zestiende eeuw heerste het Majapahit-rijk over een groot gedeelte van het huidige Indonesië. De legerleider Gajah Mada was mede verantwoordelijk voor de uitbreiding van het rijk. Onder zijn bewind bereikte het rijk zijn hoogtepunt. Hierdoor is Gajah Mada nog steeds een populair figuur in het moderne Indonesië.

De opkomst van de islam
In de loop van de middeleeuwen bezochten steeds meer Arabische reizigers en handelaren de eilanden van Indonesië. Hierdoor begon de islam meer voet aan de grond te krijgen in Indonesië. Terwijl het Majapahit-rijk aan invloed verloor, ontstonden er verschillende islamitische sultanaten op Java, Sumatra en het Maleisische schiereiland.

Niet heel het huidige Indonesië werd in een slag islamitisch. Er bleven ook grote groepen hindoes en boeddhisten bestaan. Vanaf de zestiende eeuw brachten Europese ontdekkingsreizigers het christendom naar Indonesië.

De Europese kolonisatie van Indonesië
Vanaf het einde van de 15e eeuw begonnen de Portugezen met het in kaart brengen van de kust van Afrika. Dit had als doel een zeeweg naar Azië te vinden om zo meer controle op de specerijenhandel te kunnen uitoefenen. De Portugezen veroverden in 1512 Malakka op het Maleisisch schiereiland. Langzaam verspreidde de Portugese invloed zich over de rest van Indonesië. Zo kon ook het christendom zich verspreiden, met behulp van de vele katholieke missionarissen die naar Indonesië trokken.

Naast de Portugezen stichtten ook de Engelsen en de Fransen verschillende handelsposten in Zuidoost-Azië. De Nederlanders zouden echter de boventoon gaan voeren op de eilanden van het huidige Indonesië. In 1619 werd Batavia gesticht (het huidige Jakarta), wat tot hoofdstad uitgroeide van Nederlands-Indië.

De islam is de religie met de meeste volgers in Indonesië

De Nederlanders in Indonesië
Aanvankelijk controleerden de Nederlanders alleen enkele kustplaatsen om zo de specerijenhandel in goede banen te leiden. Er bestonden echter nog veel onafhankelijke Indonesische koninkrijken en sultanaten. Deze kwamen in de loop van de eeuwen steeds meer in de verdrukking door de Nederlandse expansiedrift.

Als gevolg van de Napoleontische oorlogen was Indonesië in het begin van de 19e eeuw kortstondig in opeenvolgend Franse en Britse handen. Toen de Nederlanders vanaf 1816 weer de heerschappij over Indonesië hadden, begonnen ze met een autoritaire politiek. Zo werd het cultuurstelsel ingevoerd, wat betekende dat een deel van de productie van inheemse boeren direct naar de Europese markt moest gaan.

Ook werden er verschillende oorlogen gevoerd tegen de inheemse machthebbers. Een van de meest bekende en bloedige conflicten was de Atjehoorlog. Het sultanaat Atjeh heerste over het noorden van Sumatra. In 1873 raakte het sultanaat in oorlog met de Nederlanders. Het conflict duurde tot 1904, waarna de gebieden van het sultanaat onder Nederlands gezag kwamen te staan. In deze periode kwam vrijwel het hele moderne Indonesië onder Nederlandse heerschappij.

De strijd voor onafhankelijkheid
In het begin van de 20e eeuw kwamen er nationalistische bewegingen op in Indonesië die streefden naar meer medezeggenschap voor de lokale bevolking. De Nederlanders onderdrukten elke vorm van verzet door het gevangennemen van duizenden opstandelingen. Toen Indonesië tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Japanners werd bezet, werd het Nederlandse koloniale bewind tijdelijk onderbroken. De Japanners waren sympathisanten van de Indonesische nationale beweging. De Indonesische leider Soekarno kwam op, die na het einde van de Japanse bezetting in 1945 de onafhankelijkheid van Indonesië uitriep.

De Nederlanders accepteerden de onafhankelijkheid van Indonesië niet en stuurden het leger om de opstandelingen te bedwingen. Na een oorlog van vier jaar werd Nederland door de Verenigde Staten gedwongen om de strijd te staken. De Indonesische onafhankelijkheid was hiermee een feit.

Soekarno als president
Soekarno werd gevierd als de grote bevrijder van Indonesië en werd meteen na de onafhankelijkheid uitgeroepen tot president van de Republiek Indonesië. De eerste jaren van de onafhankelijke republiek gingen gepaard met politieke onrust, deels als gevolg van de veelzijdigheid van Indonesië. Door de vele tegenstellingen tussen de verschillende eilanden en bevolkingsgroepen was het lastig een nationale koers te bepalen. Op Sumatra en Sulawesi kwamen rebellenleiders op, die de regering in Jakarta omver wilden werpen. Soekarno wist de rebellen te verslaan en voerde een streng autoritair regime in, dat grotendeels gestoeld was op socialistische principes.

In 1962 kwam het bijna tot een militair conflict met de voormalige kolonisator. Nederland had namelijk nog steeds controle over het westen van Nieuw-Guinea. Na bemiddeling door de Verenigde Naties werd Westelijk Nieuw-Guinea ook een onderdeel van Indonesië. Een groot deel van de lokale bevolking streefde echter naar een eigen staat. Het Indonesische leger smoorde deze onafhankelijkheidsbewegingen met geweld in de kiem.

Jakarta heeft in de afgelopen halve eeuw een stormachtige groei doorgemaakt

De ontwikkeling van de moderne Indonesische staat
In de loop van de jaren zestig groeide de communistische invloed in Indonesië. In 1965 vond er een mislukte communistische staatsgreep plaats. De tegenstanders van de communisten grepen deze gebeurtenis aan om voorgoed met communistische sympathisanten af te rekenen. Het Indonesische leger, gesteund door milities, pleegde een massamoord waarbij minstens een half miljoen communisten de dood in werden gejaagd. Soekarno werd afgezet en de legerleider Soeharto werd in 1968 beëdigd als president van Indonesië.

Onder Soeharto ontstond een sterk gecentraliseerde politiestaat. Indonesië werd desondanks gesteund door veel westerse landen, waaronder de Verenigde Staten, omdat Soeharto een trouwe bondgenoot was tegen het communisme. Zo viel het Indonesische leger in 1975 Oost-Timor binnen, officieel om het communisme de kop in te drukken. Het Indonesische regime probeerde Oost-Timor te integreren in de Indonesische Republiek, maar door de aanhoudende weerstand van de Oost-Timorezen, werd het land in 2002 weer onafhankelijk.

Indonesië maakte in de tweede helft van de 20e eeuw een stormachtige economische groei door. In 1997 was er echter een grote economische crisis, die uiteindelijk tot het aftreden van Soeharto leidde. In de jaren hierna wist de economie zich gedeeltelijk te herstellen, tot een grote tsunami in 2004 een enorme ravage aanrichtte in grote delen van de archipel. Tot op heden is Indonesië kwetsbaar voor natuurrampen, zeker als gevolg van klimaatverandering.

Cultuur

De Indonesische archipel kent een grote culturele diversiteit. Het nationale motto van Indonesië is zelfs ‘eenheid in diversiteit’. Doordat veel eilanden eeuwenlang relatief afgesloten zijn geweest van de buitenwereld, kon zich op deze eilanden ook een unieke cultuur ontwikkelen. Hoewel de islam de dominante religie is in Indonesië, zijn er nog genoeg sporen van het hindoeïsme en het boeddhisme te vinden. Zo stammen veel oude monumenten uit de tijd van de hindoeïstische en boeddhistische koninkrijken.

Indonesië is een van de landen met de grootste taalvariatie ter wereld. Het Indonesisch, een variant van het Maleis, is de officiële taal van Indonesië, maar er worden nog zo’n 700 andere lokale talen gesproken. In de officiële overheidscommunicatie en in de meeste massamedia wordt Indonesisch gebruikt, terwijl veel mensen in het dagelijks leven een andere taal spreken. De twee talen met de meeste sprekers naast het Indonesisch worden beide op Java gesproken: het Javaans en het Soendanees (voornamelijk gesproken op West-Java). Vooral op Westelijk-Nieuw-Guinea komen veel lokale talen voor.

Indonesië is verder bekend van de vele unieke kledingstijlen. Zo heeft nagenoeg elk eiland zijn eigen tradities en kent elke stam zijn eigen klederdracht. Wereldberoemd is batik, een ambachtelijk gemaakte stof die rijkelijk versierd is. Over heel Indonesië draagt men kleding gemaakt van batik, vooral tijdens feestelijke aangelegenheden. Een ander typisch Indonesisch kledingstuk is de songkok. Een songkok is een rond, zwart hoofddeksel dat voornamelijk door islamitische mannen wordt gedragen tijdens officiële gelegenheden. De president van Indonesië draagt in het openbaar bijna altijd een songkok.

Het maken van batik is een heuse ambacht

Feestdagen in Indonesië

Indonesië kent door zijn culturele diversiteit een groot aantal feestdagen. Let erop dat veel overheidsinstanties op deze feestdagen gesloten zijn.

Klimaat

Indonesië ligt op de evenaar. Hierdoor heerst er op bijna de hele archipel een tropisch klimaat. De gemiddelde dagtemperatuur ligt op veel plekken in Indonesië tussen de 25 en 30 graden Celsius. Uiteraard bestaat er veel regionale variatie. Zo is het in bergachtige gebieden in het binnenland gemiddeld een paar graden koeler.

Er zijn twee seizoenen in Indonesië, een droog en een nat seizoen. Het droge seizoen duurt van april tot september, terwijl het natte seizoen van oktober tot maart duurt. Op het hoogtepunt van het natte seizoen kan er in een maand meer dan 30 centimeter neerslag vallen. Het is dus begrijpelijk dat de meeste reizigers ervoor kiezen om tijdens het droge seizoen naar Indonesië te reizen.

Als gevolg van klimaatverandering zijn de natte seizoenen steeds natter geworden en de droge seizoenen droger. Dit heeft geleid tot onder andere tegenvallende oogsten en overstromingen. Doordat het gemiddeld warmer is, duiken er ook meer muggen op, die dodelijke ziektes kunnen verspreiden. Dit alles maakt dat Indonesië een van de landen is die het zwaarst wordt getroffen door de gevolgen van klimaatverandering.

Toerisme

De toerisme-industrie is een belangrijke inkomstenbron voor Indonesië. Indonesië heeft op toeristisch vlak dan ook veel te bieden. De duizenden eilanden bieden een ongelofelijke variatie in natuurschoon. Ook op cultureel gebied ziet elke uithoek van Indonesië er anders uit. Hieronder volgen de hoogtepunten van een aantal Indonesische eilanden.

Java
Java is het eiland met het hoogste aantal inwoners. Meer dan 50% van de Indonesische bevolking woont op Java. Tijdens uw bezoek aan het eiland kunt u dus een aantal grote steden bezoeken, zoals Jakarta en Yogyakarta, maar er is ook veel moois te zien buiten de stad. De grootste toeristische trekpleister van het eiland is waarschijnlijk de Borobudur. Vanaf de grootste boeddhistische tempel van de wereld kan men van een spectaculair uitzicht over een groen landschap genieten.

Sumatra
Op Sumatra wonen ongeveer 60 miljoen mensen. Dit is ongeveer een derde van het inwonertal van Java, terwijl Sumatra bijna vier keer zo groot is als Java. Op Sumatra is dus ook meer ongerepte natuur te vinden. Zo is er het Tobameer in centraal Sumatra, het grootste meer van Indonesië en verder ook het grootste vulkanische meer ter wereld. Vooral backpackers komen graag naar het Tobameer vanwege de mooie uitzichten, de vele wandelmogelijkheden in de omringende natuur en de goede voorzieningen voor toeristen.

Kalimantan
Kalimantan is vooral bekend van zijn uitgestrekte regenwouden. Er bevinden zich een aantal nationale parken, zoals het Nationaal park Danau Sentarum en het Nationaal Park Kutai. In deze parken kunt u de mooiste oerwouden van Indonesië bewonderen. Het bekendste dier dat op Kalimantan voorkomt is waarschijnlijk de Orang-oetan.

Bali
Bali is een van de populairste toeristische bestemmingen van Indonesië. De meeste Balinezen zijn hindoe. De cultuur van Bali verschilt dan ook behoorlijk met de overwegend islamitische cultuur van de andere eilanden van Indonesië. Naast de vele hindoeïstische tempels die u in Bali kunt bezoeken, kunt u ook sportieve activiteiten ondernemen. Zo zijn er vele prachtige stranden waar u kunt surfen. Ook is er een gevarieerd onderwaterleven, waardoor snorkelen erg populair is. Zeker aangezien de temperatuur van het water het hele jaar door rond de dertig graden ligt. Trekt u liever de natuur van het eiland in? Er zijn een groot aantal prachtige wandelpaden door de bergachtige binnenlanden. Verder telt Bali wel drie vulkanen die u kunt beklimmen.

Bali staat bekend om zijn vele tempels

Lombok
Lombok ligt ten oosten van Bali en is een stuk minder toeristisch. Dat betekent niet dat een bezoek aan dit eiland minder de moeite waard is. Lombok staat bekend om zijn vele stranden. Ook de natuur van het eiland is veelzijdig en zeer spectaculair. Zo is er de Rinjani, een actieve vulkaan met aan de voet een waterval van dertig meter hoog.

Flores
Oostelijk van Lombok ligt Flores. De prachtige kustlijn is vooral aantrekkelijk voor duikers. Ook hebt u de keus uit honderden mooie boottochtjes. Ten westen van Flores ligt het eiland Komodo, dat bekend is van de Komodovaraan, de grootste hagedis ter wereld.

Economie en valuta

De economie van Indonesië is de grootste van Zuidoost-Azië en behoort tegenwoordig tot de snelst groeiende economieën van de wereld. Hoewel de dienstensector in opkomst is, zijn de landbouw en de mijnbouw nog erg belangrijk voor Indonesië. Indonesië is de grootste producent van palmolie van de wereld. Veel tropisch regenwoud heeft in de afgelopen halve eeuw plaats moeten maken voor palmolieplantages.

De munteenheid van Indonesië is de Indonesische roepia (IDR). Er zijn munten van 100, 200, 500 en 1000 roepia. Bankbiljetten zijn er met waarden van 1000, 2000, 5000, 10.000, 20.000, 50.000 en 100.000 roepia. Anno 2024 staat 1 EUR gelijk aan ongeveer 17.000 roepia.

Het is gebruikelijk om fooi te geven in Indonesië. Zowel aan lokale gidsen en taxichauffeurs, als aan medewerkers van hotels en restaurants. Alleen als er extra bedieningskosten worden gevraagd, wordt er niet van u verwacht fooi te betalen. Buiten de grote steden en toeristische attracties zijn pinautomaten schaars, dus is het verstandig altijd contant geld op zak te hebben.

Veiligheid en gezondheid

Indonesië is over het algemeen een veilig land om naar te reizen. Het wordt afgeraden naar West-Papoea te reizen. Hier zijn onafhankelijkheidsbewegingen actief die soms geweld gebruiken tegen de Indonesische overheid. Ook toeristen kunnen slachtoffer worden.

In de provincie Atjeh in het noorden van Sumatra worden de strenge islamitische wetten van de Sharia nageleefd. Reist u naar dit gebied? Drink dan geen alcohol en draag bedekkende kleding. Als u dit niet doet, kunt u een boete riskeren, of zelfs een gevangenisstraf.

Toeristen kunnen een doelwit zijn voor criminelen. Draag dus geen opvallende juwelen en zorg ervoor dat u uw geld en reisdocumenten onopvallend bij u draagt.

Bekijk deze pagina over het reisadvies van Indonesië voor meer informatie.

Gezondheid in Indonesië
De medische voorzieningen in Indonesië zijn in de grote steden over het algemeen goed. Zorg er wel voor dat u een goede reisverzekering afsluit. Gaat u reizen in meer afgelegen gebieden? De hulpdiensten kunnen u dan vaak minder goed bereiken. Houd hier rekening mee.

Informeer u verder goed over de benodigde vaccinaties voor een reis naar Indonesië. Laat u altijd door uw huisarts voorlichten over vaccinaties en medicijngebruik voor uw reis.

Visum

Voor een reis naar Indonesië heeft u een visum nodig. In de meeste gevallen heeft u genoeg aan een e-visum. Dit e-visum kunt u eenvoudig via deze website aanvragen met een Nederlandstalig aanvraagformulier. De kosten bedragen € 64,95 en het visum wordt doorgaans binnen 7 dagen verstrekt. Heeft u het visum dringend nodig? Dan kunt u een spoedaanvraag indienen. Spoedaanvragen worden gemiddeld binnen 24 uur verwerkt.